درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: استدلال به مالکیت معنوی

1-هرچه مربوط به انسان ورابطه انسان با موجود دیگر امری طبیعی است ومی توان اسم آن را مالکیت یا تسلط یا حق گذاشت،به هر حال ارتباطی هست که طرف مقابل مملوک وحق او می شود، آنچه بین اختیار وانتخاب انسان وحقیقیت واقع شده با انتخاب متعلق به انسان است وکسی دیگر ذی حق نسبت به این انتخاب نیست،پس اثر انتخاب مربوطط به شخص است ومنتخب ومختار متعلق به شخص است؛کسی نمی تواند در منتخب ومختار او تصرف کند مگر با اذن او وشخص اولویت نسبت به دیگران به منتخب خود دارد.

این لمّ است ومعلول می باشد.

2-ایجادشدن موجود چه کسی بوده است؟؟ بعد از ایجاد ازطرف شخص تعلق به او می گیرد وقبل از آن که چیزی نبوده است،به واسطه فکر وتحقیق شخص این صنعت وتالیف به وجود آمده وقبل از آن عدم بوده ؛پس این موجود مرتبط به این شخص است واو نسبت به دیگران اولویت دارد وچون ایجاد آن بوسیله او شده پس متعلق به اوشده وحق معنوی نسبت به آن دارد.

واین انّ است وعلت شیء.

پس تالیف وصنعت واعتبار که اطلاق این اختیار به این مالک است صحت دارد واستمرار این حقیقت بوجود آمده به این شخص است.

واو دارای حق ضیق یا توسعه آن موجود را دارد وتسلط برآن دارد ومالکیت آن برای وی می باشد.

حق همه جانبه از تصرف واخراج از مالکیت ودائم وموقت همه مربوط به او است چه از لمّی وچه از انّی آن را بررسی کنیم که او آن رابوجود آورده یا آن به او مرتبط است.

پس ایجاد موجود قیاساتها معهااست واحاطه خالق آن به موجود تام است چه یک خالق وچه چندخالق برای آن موجود اعم ازتالیف وصنعت باشد.

ریشه این قضیه اصل دارد ،چه اصل انّی چه اصل لمّی،وعرف هم اگر حرفی اینجا دارد از اصل گرفته شده است.

تالیف واختراع ونقاشی او مثل اعضای بدن اوست که متعلق حق اوست ونمی توان بدون اذن تصرف درآن کرد.

هیچ جانیست که مسائل بدون انشاء واختیارانسان بوجود بیاید وباید اراده وفکر انسان باشد تا با اراده واختیارآن را انجام دهد.

اگرطرف انّی هم رفتیم نمی توان به کس دیگری غیراز ایجاد کنند نسبت داد چون وی موجود را ایجاد کرده وتعلق به او دارد چون قبلش نبوده وهیچ وجودیتی نداشت وبعد ایجاد هم علت آن بوجودکننده آن می باشد وفقط به آن نسبت داده می گردد.

اشراف واطلاق وی برآن موجود تام است ونمی توان گفت این حق مالکیت موقت است.

نمی توان گفت اصل موجود مثل تالیف وصنعت برای ایجاد کنند است ولی می توان از روی آن کپی زد ودیگران از کپی وغیراورجینال واصل آن استفاده کنند؛ چون مالکیت دائم ومستمر است وموقتی نیست ورابطه وتعلق بین شخص مخترع وانتخب گر با مختارومنتخب واختراع جدایی ناپذیر است مگر خود شخص آن را به دیگری منتقل کند.