موضوع: الأمارات/حجية خبر الواحد /خبر سید مرتضی بر عدم حجیت خبر واحد

حجیت خبر واحد

اشکال خبر سید مرتضی بر عدم حجیت خبر واحد

نتیجه بحث این شد که هیچ‌یک از راه‌های ذکرشده برای دلالت آیه نبأ بر حجیت خبر واحد قابل‌استفاده نیست.

برفرض اینکه آیه نبأ بر حجیت خبر واحد دلالت کند، شیخ انصاری و به‌تبع ایشان آخوند خراسانی فرموده‌اند: دو اشکال وجود دارد که منحصر به این آیه نیست.

شیخ در رسائل می‌فرماید: اشکالی به بحث حجیت خبر واحد هست که با آیه نفر یا آیه نبأ یا اجماع یا سیره عقلا پیش می‌آید. این ادله حجیت خبر واحد می‌گویند هر خبر واحدی حجت است و یکی از خبر واحدها، خبر سید مرتضی است که می‌گوید اجماع داریم خبر واحد حجت نیست. به‌عبارت‌دیگر اگر خبر واحد حجت باشد، لازم می‌آید که خبر واحد حجت نباشد.[1]

پاسخ شیخ انصاری به اشکال

شیخ انصاری در مقام چند جواب داده است:

جواب اول: ادله حجیت خبر واحد، خبر حسی را می‌گویند و خبر سید مرتضی خبر حدسی است.

می‌توان به شیخ جواب داد که خبر سید مرتضی حسی است چون ایشان طرفدار اجماع دخولی است و اجماع دخولی، حسی است.

جواب دوم: ادله حجیت خبر واحد، خبری را می‌گویند که معارض نداشته باشد درحالی‌که خبر سید مرتضی با خبر شیخ انصاری تعارض دارد؛ چون شیخ طوسی فرموده است اجماع داریم که خبر واحد حجت است. ادله حجیت خبر واحد شامل خبر متعارض نمی‌شود.

می‌توان به شیخ جواب داد که باب تعارض فرع بر حجیت است؛ چون بین دو لاحجت تعارضی وجود ندارد. اگر هر دو شرایط حجیت را داشته باشند، تعارض مطرح می‌شود.

جواب سوم: ادله حجیت خبر واحد اصلاً شامل خبر سید مرتضی نمی‌شوند. به‌عبارت‌دیگر محال است خبر سید مرتضی را در بربگیرند چون یلزم من وجوده عدمه. ادله‌ای برای حجیت خبر واحد داریم؛ اگر کسی بگوید این ادله می‌گویند خبر سید مرتضی حجت است و سید می‌گوید هیچ خبر واحدی حجت نیست، یعنی ادله حجیت خبر واحد می‌گویند فقط خبر سید مرتضی حجت است و سید مرتضی می‌گوید هیچ خبر واحدی را نپذیرید. شیخ انصاری می‌فرماید: به زبانی که می‌گوید خبر واحد حجت است می‌گوید خبر واحد حجت نیست و این بدترین نوع کلام است.