درس تفسیر استاد هادی عباسی خراسانی

موضوع: تفسیر ترتیبی(سوره آل عمران)/آل عمران آیه 14 /راه ورود شیطان و راهکار مقابله با آن

﴿زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ﴾[1]

1- شیطان مزین بالمباشر

شیطان مزین بالمباشر است. اگر حب الشهوات مزین آن شیطان باشد و از حد و حدودش بگذرد همان است که نبی معظم صلی الله علیه و آله فرمودند: إنّ أخوف ما أخاف على أُمّتي الهوى وطول الأمل ، أمّا الهوى فإنّه يصدّ عن الحقّ ، وأمّا طول الأمل فينسي الآخرة.[2]

2- حبّ النساء عامل رحمت و فتنه

نساء اول آمده است یکی مطلوبیت بیشتر دارد و دیگری خطر بیشتر. هم فتنه‌ها و هم کمالات از این جنس است. زودتر به بلوغ می‌رسند چون می‌خواهند حامل رحمت الهی باشند. به مقام اطاعت زودتر نائل می‌شوند. همین انسان بیشتر در معرض آسیب است. در هر زمانی که فتنه‌ای به وجود می‌آید، حب النساء هست. همان طور که رحمت است آسیب‌پذیر است. مهربانی نسبت به قهر زودتر آسیب می‌بیند. مرحوم شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی فرمودند اگر می‌خواهید به کمالات برسید مرنجید و مرنجانید.

3- محور تمثیل هفتگانه

انسان، نباتات، حیوانات و جمادات این چهار محور در هفت مثال بیان شده است. اینها مثال است نه تخصیص و قابل زیاده و نقصان است. در متاع حیات دنیا شیطان ورود می‌کند. تنها مخلَصین و مخلِصین از این خطر در امان هستند.

4- راه ورود شیطان و راهکار مقابله با آن

مقام عندیت خدا را می‌فرماید. بهترین بازگشت‌ها به سوی خداست. شیطان از راه برون و از راه درون وارد می‌شود. سخت‌ترین راه‌ها همین راه‌های درونی انسان است. حضرت علامه حسن زاده قدس الله نفسه الزکیه می‌فرمودند که شیطان آن قدر ورود پیدا می‌کند که انسان، شیطان می‌شود.

اگر انسان با برنامه وارد شود، می‌تواند شیطان را مهار کند. راهکار مهار شیطان توجه به مقام عندیت است. تمام فتنه‌های شیاطین هم با مقام عندیت حل می‌شود. راه مهار شیطان توجه به قدرت الهی است.

شیطان از راه مهربانی و دین وارد می‌شود. در شیاطین جنّی و انسی ورود می‌کند. شیطان خارج از نفس نیست؛ داخل در نفس است.