درس تفسیر استاد هادی عباسی خراسانی

موضوع: تفسیر ترتیبی(سوره بقره)/سوره بقره(آیه 126) /کعبه و امنیت از بزرگترین نعم الهی

﴿وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَىٰ عَذَابِ النَّارِ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ﴾[1]

1- ترسیم اهداف حضرت ابراهیم علیه السلام

این آیه ترسیم اهداف حضرت ابراهیم علیه السلام است. اینکه ایشان پس از اتمام خانه کعبه نکاتی می‌گویند. حضرت آدم مؤسس کعبه و حضرت ابراهیم به همراه حضرت اسماعیل مجدد خانه کعبه بودند. این خانه محل ثواب و امنیت است. مقام ابراهیم جایگاه نماز است. فرمان تطهیر خانه را گرفتند.

2- دعای حضرت ابراهیم علیه السلام و استجابت آن

خدایا این شهر را شهر امنیت قرار بده. این دعا به استجابت رسید و کعبه برای همه اعم از مجرم و غیر آن امنیت دارد. امنیت اعتقادی هم دارد. مکه را شهر امنیت قرار بده. و ارزق اهله من الثمرات؛ مردمان اینجا را از انواع میوه‌ها برخوردار فرما.

3- کعبه بزرگترین نعمت

کافر اول کفران نعمت می کند. کفر در قرآن مقابل شکر است. کسی که نعمت را نبیند و از آن استفاده نکند، در مقام کفران است. کعبه بزرگ‌ترین نعمت است. کافران هم دو دسته هستند یک دسته خدای نخواسته از ذریّه جناب ابراهیم هستند و عده‌ای نیستند. آیه مطلق است. کسانی که ایمان بیاورند از ثمرات متعدد کعبه بهره می‌برند. ولی کسانی که کافر شوند بهره‌شان کم است. نه اینکه بهره نبرند. استفاده‌شان اندک است. ثم اضطره الی عذاب النار؛ مضطر می‌شوند به عذاب آتش و جهنم. حالا که خداخدایشان بلند نشد باید اضطرار و ناچاری عذاب آتش و دوزخ را دریافت کنند. مصیر یا اسم مکان به معنی مسیر بازگشت است، یا اسم زمان. مسیر با مصیر تفاوت دارد. مسیر یعنی راه رفتن و مصیر یعنی رفتن یا نتیجه‌ای که رفتن آنجا تحقق می‌یابد. معلوم است که ما هم به یک مصیر حرکت می‌کنیم. مصیر همه‌مان به یوم القیامه و یوم الحق و یوم الفصل و یوم الجمع و یوم التغابن است.

حضرت ابراهیم علیه السلام برای کعبه دعا کردند؛ اینکه امنیت داشته باشد و مردم مکه در ثروت باشند. حاکمان و مردمان مکه اگر ثروت دارند به خاطر دعای الهی حضرت ابراهیم علیه السلام است. کسانی که مؤمن به خدا و قیامت باشند قطعاً بهره‌مند هستند، و کسانی که کافر شوند، متاع قلیلی دارند. مصیر و مسیر آنها به سوی عذاب نار است.

4- امنیت بزرگترین نعمت الهی

مهم‌ترین نعمت‌هایی که باید برایش خدا را شکر کرد، امنیت و سلامت است. اگر امنیت نباشد عبادت نیست. حاکمان مکه باید امنیت را تأمین کنند. خدا هم آنجا را امن قرار داده است.

کعبه مدرسه عشق الهی است. حوزه عشق الهی و دانشگاه عشق الهی است. برای همین باید در امنیت باشد. حضرت حق امنیت اهل را به دعای حضرت ابراهیم علیه السلام تأمین فرمود.