درس اخلاق استاد هادی عباسی‌خراسانی

موضوع: اخلاق فردی/انفاق /اعطای قبل از سؤال

1- حدیث اخلاقی (اعطای قبل از سؤال)

ان‌شاءالله در آستانه‌ی 19 دی، تحت عنایات خاص شهدا قرار بگیریم.

حدیث اخلاقی امروز را در محضر امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) هستیم. حضرت فرمودند:

«الإعطاء قبل السؤال من أکبر السؤدد».[1]

انسان‌ها سؤال‌های مختلفی دارند. ﴿وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ﴾.[2] بهترین حالت این است که هنوز سائل و فقیر بیان حاجت نکرده، انسان حاجتش را بگوید.

1.1- کمک امام حسن (علیه‌السلام) به یهودی

کسی در کوچه‌های مدینه بود. حضرت امام حسن (علیه‌السلام)، درهم و دینار خوبی به او دادند. همراه حضرت، دو سؤال کرد؛ یکی اینکه گفت: «این فرد از یهودی‌های مدینه است». دیگر اینکه «از شما چیزی نخواست و شما دادید». حضرت فرمودند: «بهترین حالات این است که آنهایی که حاجت دارند، قبل از بیان حاجت رفع کند». اعطا کردن قبل از سؤال کردن، از بزرگ‌ترین سروری‌ها و بزرگی‌ها است.

1.2- توجه به خواسته‌های دیگران، قبل از ابراز آن

توصیه می‌کنم اعزه‌ی من چه در مسائل علمی و چه در مسائل رفتاری که سؤال‌خوان باشید. کارت‌خوان‌ها، کارت‌ها را با رمز می‌خواند. افراد دارای رموز و اسرار هستند. کسی که سؤال را بخواند، جواب‌ها برایش آماده است. ﴿وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ﴾.[3] سائل را نباید جواب کرد. اولین توصیه‌ی من این است که محبت کنید در مسائل علمی و سیر و سلوکی برای خودتان، ایجاد سؤال کنید. سؤال، انگیزه و تحرک و کوشش ایجاد می‌کند. کوشش، منجر به نتیجه می‌شود. از کسانی که خموده‌اند و کسل هستند و تنبلی می‌کنند و بی حال هستند، نهی شده است. عبادات انسان هم باید با حال باشد﴿. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ وَأَنتُمْ سُكَارَى﴾.[4]

خدا حفظ کند مقام معظم رهبری (دامت‌برکاته) را. یکی از ادبا می‌گفت که ما خیلی از سؤال‌ها را آماده کرده بودیم، بپرسیم؛ ولی ایشان، خیلی از آنها را در صحبت، قبل از گفتن ما جواب دادند. عالم اگر حقیقی باشد، به اعطای قبل از سؤال می‌رسد. این جهت را در خود تمرین کنید. اِشراف می‌خواهد. تنها یک راه دارد. ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾.[5] راهش عبادت است. تنها سرّ عبادت هم سحر است. ﴿وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ﴾[6] را برنامه‌ریزی کنید، تا مشاور خوبی بشوید.